Mehmet KorkmazBilim insanları, beyin sinyallerini kullanarak protezleri hareket ettiren sistemler geliştirerek, felçli bireylerin günlük yaşamlarına geri dönme hayalini gerçeğe dönüştürdü.
Uluslararası uzmanların görüşleri ve son araştırmalar, bu teknolojinin sınırlarını ve potansiyelini gözler önüne serdi.
BEYİN-BİLGİSAYAR ARAYÜZÜ: TEKNOLOJİNİN YENİ SINIRI
Beyinle kontrol edilen protezler, beyin-bilgisayar arayüzü (BCI) teknolojisiyle çalışıyor. Bu sistem, beyindeki motor korteks bölgesinden gelen sinyalleri algılayarak protez bir kol ya da bacağı harekete geçiriyor.
ABD’deki University of Pittsburgh’ten nörobilimci Dr. Andrew Schwartz, “BCI, felçli hastaların düşünceleriyle bir robotik uzvu kontrol etmesini sağlıyor. Bu, sinir sisteminin doğal hareket komutlarını taklit eden bir devrim” dedi.
Science Translational Medicine’da 2025’te yayımlanan bir çalışma, bu teknolojinin tetrapleji (dört uzuv felci) hastalarında bir robotik kolu %90 doğrulukla kontrol ettiğini ortaya koydu.
Araştırma, hastaların sadece düşünerek bir bardak suyu tutabildiğini gösterdi.
HAFTALAR İÇİNDE GELEN BAŞARI
Bu teknolojinin en çarpıcı örneklerinden biri, DARPA’nın (ABD Savunma İleri Araştırma Projeleri Ajansı) finanse ettiği bir proje.
2016’da başlayan çalışmalarda, omurilik yaralanması sonucu felç olan Nathan Copeland adlı bir hasta, beyin implantları sayesinde robotik bir kolu kontrol etmeyi başardı.
Üstelik bu sistem, Copeland’a dokunma hissini bile geri kazandırdı.
Harvard Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Bess Dawson-Hughes, “Beyinle kontrol edilen protezler, sadece hareketi değil, duyusal geri bildirimi de sağlayarak hastaların yaşam kalitesini artırıyor” dedi.
Nature Biotechnology’nin 2025 analizi, bu tür sistemlerin haftalar içinde öğrenildiğini ve uzun vadeli kullanımda stabil kaldığını bildirdi.
AVRUPA’DAN ÇIĞIR AÇAN BİR ADIM
Fransa’da Grenoble Alpes Üniversitesi’nden araştırmacılar, 2019’da omurilik felci olan bir hastanın beyin kontrollü bir dış iskeletle yürümesini sağladı.
Hasta, iki yıl boyunca beyin sinyallerini bir simülatörle eğittikten sonra dört uzvunu da hareket ettirebildi.
İngiltere’den nörolog Dr. John Clarke, “Bu çalışma, beyin sinyallerinin karmaşık hareketleri koordine edebileceğini kanıtladı. Gelecekte, bu teknoloji evde kullanılabilir hale gelebilir” yorumunda bulundu.
The Lancet Neurology’de yayımlanan bu araştırma, sistemin %75 başarı oranıyla yürüme ve denge sağladığını gösterdi.
Protez saç yaptıracaklar dikkat! Bunları bilmeniz gerekebilir
ENGELLER VE GELECEK VİZYONU
Beyinle kontrol edilen protezler umut vaat etse de, önünde bazı zorluklar var.
Sistemlerin maliyeti yüksek, cerrahi müdahale gerektiriyor ve uzun süreli kullanım için daha fazla veri toplanması gerekiyor.
Londra’daki King’s College’dan Prof. Dr. Tim Spector, “Tamamen kablosuz ve implant gerektirmeyen sistemler geliştirilirse, bu teknoloji milyonlara ulaşabilir” dedi.
Journal of Neural Engineering’in 2025 sayısında yer alan bir inceleme, yeni nesil BCI’ların enfeksiyon riskini azalttığını ve daha az invaziv hale geldiğini belirtti.
Örneğin, MIT’den Prof. Hugh Herr liderliğinde geliştirilen bir sistem, sinir sinyallerini kaslara entegre ederek doğal bir yürüyüş sağladı.
HASTALAR VE UZMANLARDAN GELEN SESLER
Bu teknolojinin hastalar üzerindeki etkisi ise dramatik. ABD’li diyetisyen ve nöroteknoloji danışmanı Dr. Joy Bauer, “Hastalar, protezleri bir uzuv gibi hissetmeye başlıyor. Bu, psikolojik iyileşmeyi de tetikliyor” dedi.
Klinik denemelerde, felçli bireyler bir ay içinde temel hareketleri öğrenirken, üç ayda karmaşık görevleri yerine getirebildi.
Nature Medicine’ın 2025 raporuna göre, bu sistemleri kullanan hastaların %80’i yaşam kalitelerinde belirgin bir artış bildirdi.
BİLİM VE İNSANLIĞIN BULUŞMASI
Beyinle kontrol edilen protezler, felçli hastalar için bir umut ışığı olmanın ötesine geçerek, insan-makine entegrasyonunun geleceğini şekillendiriyor.
Bilimsel ilerlemeler ve uzmanların kararlılığı, bu teknolojinin kısa sürede daha erişilebilir hale gelebileceğini müjdeliyor.
Kalıcı oje ve protez tırnak uygulamalarının tehlikeleri ortaya çıktı! Uzmanlar uyardı! Akrilat alerjisi ne demek?
Felçli hastalar için bu umut ışığı, bilim dünyasının sınırlarını zorlamaya devam ediyor. Gelecek, zihinle hareketin birleştiği bir dünya vadediyor.
