Antidepresanlar hakkında bilmeniz gerekenler: Nasıl tesir eder, bağımlılık yapar mı?

Ruh sıhhati hastalıklarında kullanılan antidepresan ilaçlar hakkında neler biliyorsunuz? Bir kişinin antidepresana ne vakit muhtaçlığı olur, antidepresan ne vakit işe fayda, kişinin antidepresanı aldıktan sonra kendini daha âlâ hissetmesi ne kadar sürer?

Bir antidepresan ilaç ne üzere yan tesirler yapabilir, antidepresanın yan tesirleri ne vakit geçer, yan tesirler geçmiyorsa antidepresan tedavisine orta vermek gerekir mi?

Antidepresanın bedenden çıkması ne kadar sürer, bağımlılığa neden olabilir mi? Antidepresanlar neden kilo aldırır, iştah artışı olağan bir durum mudur?

İşte antidepresanlar hakkında bilinmesi gereken her şey.

Bir kişi ne vakit antidepresan almalı?

Antidepresan ilaçlar depresyonu tedavi etmek için kullanılır. Bir kişinin hayatı kalıcı olarak bozulduğunda, motivasyon eksikliği ve depresif ruh hali başladığında durumu değiştirmek için bir antidepresan gerekebilir. Depresyonun birçok farklı nedeni vardır, iş gerilimi ve aile sıkıntıları üzere çevresel faktörlerden azalmış benlik hürmeti üzere içsel nedenlere kadar değişebilir.

Depresyon, kalıcı bir ruh hali ve duygusal durumdur. Kronik, kalıcı depresyon tedavisi en güç olan cinstir, zira depresif özellikler kişilikle birleşir ve bireyin dünya görüşü büsbütün bozulabilir.

Depresyon tedavisi sırasında bir uzman antidepresan ilaç yazabilir. Fakat antidepresanların tek başına depresyondan kurtulmak için kâfi olmadığını unutmamak gerekir. Zira ferdi gereksinimlere nazaran düzenlenmiş sistemli psikoterapi de gereklidir.

Hasta uzmanla işbirliği yapmazsa, terapilere gitmez ve antidepresan almazsa duygudurumda kalıcı, besbelli bir güzelleşme beklenemez. Antidepresan ilaçlara ek olarak, elektroşok tedavisi ve giderek daha tanınan hale gelen transkraniyal manyetik stimülasyon (TMS) da depresyonu tedavi etmek için kullanılmaktadır ve ilaç tedavisinden daha süratli sonuçlar vermektedir.

Antidepresan ilaçların etkileri

Antidepresanların kullanımı birkaç on yıl öncesine dayanıyor ve tesirleri ve yan tesirleri epey uygun biliniyor. Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) 80’lerde ortaya çıktı, birinci ve birebir vakitte en ünlü ilaç, etken hususu fluoksetin olan Prozac’tı, lakin günümüzde sertaralin ve sitalporem/essitalopram ilaçları reçete ediliyor ve giderek daha fazla SSRI ilacı ortaya çıkıyor.

Antidepresanlar yalnızca depresyon değil, hayat kalitesini büyük ölçüde bozan hastalıklar ortasında yer alan obsesif kompulsif bozukluk, panik atak yahut kronik anksiyete üzere başka psikiyatrik hastalıkların tedavisinde de kullanılmaktadır.

Antidepresanlar reçetesiz alınabilir mi?

Reçetesiz antidepresanlar yalnızca doğal antidepresanlar (bitkiler, mineral ve vitamin kombinasyonları) olarak pazarlanabilir. Hudut sistemi, hormon istikrarı ve duygusal durum üzerinde nitekim tesiri olan kimyasal ilaçlar eczanelerde reçetesiz olarak kimse tarafından satın alınamaz. Yalnızca bir uzmandan reçete ile alınabilir.

Antidepresan ilaçların tesirlerinden biri, his tecrübesini etkilemeleridir. Antidepresan kullanan kimi insanlarda evvelden bilinen duygusal yansılar donuklaşır, bazılarında ise his eksikliği durumu ortaya çıkabilir, bu yüzden kullanımları katiyen uzman bir hekimin nezaretinde olmalıdır.

Antidepresanların reçetesiz alınıp alınmayacağı sorusunun yanıtı hayırdır, zira ruh halini uygunlaştıran ve ruh halini etkileyen antidepresan ilaçlar sıklıkla yanlış kullanılmaktadır.

Antidepresan ne vakit tesirini gösterir?

SSRI antidepresanları, memnunluk hormonu olarak da bilinen beyinde salınan serotonin ölçüsünü artırırken, öteki ilaçlar müspet bir heyecan durumundan sorumlu olan norepinefrin isimli hormonu tesirler. Birtakım ilaçların dopamin sisteminin işleyişi üzerinde tesiri vardır ve dürtü iletiminin suratını tesirler. Psikiyatrist, meselelerinin niteliğine ve ciddiyetine nazaran kimin hangi ilaca muhtaçlığı olduğuna karar verir.

Antidepresanın tesiri yavaş yavaş, haftalar içinde kendini gösterir, bu da antidepresan ilaçların tesirlerini bilmeyen yahut çabucak tesir etmesini bekleyenler için büyük bir hayal kırıklığı olabilir. Antidepresanlardan çabucak tesir bekleyen kimi beşerler sıkıntılarının o kadar önemli olduğuna inanırlar ki, antidepresanların bile onlara yardım etmeyeceğine inanırlar.

Antidepresan tedavisi ne kadar sürer?

Antidepresan ilaçlar tesirlerini yavaş gösterirler, ekseriyetle bedende algılanabilir bir değişikliğin gerçekleşmesi birkaç hafta sürer. Ne kadar mühletle hangi ölçüde antidepresan kullanılması gerektiği her vakit şahıstan şahsa nazaran değişir. Sorunun tabiatı nedir, kökeni nedir, antidepresan çeşidi nedir yahut bir antidepresan mı yoksa ilaç kombinasyonu mu üzere birçok sorunun karşılığına nazaran tedavi düzenlenir.

Tedavinin uzunluğu, depresyonun temel nedeninin ortadan kalkıp kalklmadığına nazaran değişir.

Antidepresan ilaçların yan etkileri

Antidepresan ilaçlar da sindirim sistemi meseleleri, libido azalması, sonluluk ve huzursuzluk üzere yan tesirlere neden olabilir ve bu yan tesirler tedavi eden doktora kesinlikle bildirilmelidir. Öteki bir sorun ise antidepresanın yan tesirlerinin depresyon belirtileri ile karıştırılabilmesidir. Şayet depresif dalgalanmalar tedavinin başında ortaya çıkmazsa, katiyetle bunları güzelce araştırmakta yarar vardır.

Nadir görülen serotonin sendromu, serotonin tesirli antidepresan ilaçların bir yan tesiri olarak gelişebilir, buna artan huzursuzluk, kas sertliği, genişlemiş gözbebekleri ve terleme eşlik edebilir. Reçeteli antidepresan ilaçlar istendiği vakit durdurulamaz, duraklatılamaz, öteki ilaçlarla birleştirilemez yahut alkolle birlikte alınamaz. Kuşkulu bir yan tesir durumunda kesinlikle bir uzmana danışın.

Antidepresanın yan tesirleri ekseriyetle ilaç tedavisinin başlangıcında ortaya çıkar, bunlar, farklı bir ilaca muhtaçlık duyulabileceğinden doktora bildirilmelidir. Birtakım hastalar antidepresan alırken fizikî semptomlar yerine ruhsal semptomlar yaşarlar.

Ayrıca, kimi belirtiler tedavinin birinci haftalarında ortaya çıkmaz, lakin daha sonra beklenmedik bir biçimde ortaya çıkarsa, bu durum kesinlikle bir uzman tarafından değerlendirilmelidir.

Antidepresanlar bağımlılık yapar mı?

Antidepresan ilaçların bağımlılık yaptığı bir yanılgıdır. Bir uzman tarafından reçete edilen ölçüsü tüketip emeline uygun olarak alındığı sürece antidepresanlar bağımlılık yapmaz.

Antidepresan yan tesirleri bağımlılıkla ilgili değildir, fakat belli ilaçlarının kesilmesinden sonra, birkaç hafta yahut ay süren, daha uzun bir mühlet devam edebilen mahrumluk belirtileri ortaya çıkabilir.

Antidepresanlar kilo alımına neden olabilir mi?

Bazı durumlarda, antidepresan alan şahıslar kilo alırlar, pekala neden antidepresanlar kilo aldırır, bu da ilacın yan tesirlerinden biri midir? Evet, huzursuzluk, libido azalması ve kilo alımı, antidepresan ilaçların yan tesirleri ortasındadır.

Bazı antidepresanların beynin açlık merkezi ismi verilen kısmında H1 bloke edici (histamin) tesiri vardır. Antidepresanın tesiri altında hasta daha az tok hisseder ve karbonhidratlara olan güçlü açlığını çok yemek yeme ile telafi etmeye çalışır.

H1’in bloke edilmesinin bir sonucu olarak, termojenezde de bir azalma meydana gelebilir, yani beden, beden yağını yakarak çok fazla ısı üretmez. Bu da kilo alımına neden olabilir. Antidepresan ilaçların yan tesirleri herkes için eşsiz bir kombinasyonda ortaya çıkar, bu nedenle herkeste kilo alımına neden olmazlar.

Bir antidepresanın tesiri ne kadar sürer?

Bir antidepresan bırakılırken doz kademeli olarak azaltılmalıdır, apansız kesilmesi mahrumluk semptomlarına yol açabilir. Hekiminizin tavsiyesi olmadan ilacı almayı bırakmayın. Haplara gereksiniminiz olmadığını yahut yan tesirlerin çok rahatsız edici olduğunu hissediyorsanız hekiminizden tekrar tavsiye isteyin.

Bazı antidepresan ilaçların bedenden atılma mühleti yavaştır, bedenin onlardan arınması birkaç hafta sürebilir. Lakin bunların hepsi ilacın tipine ve ayrıyeten ne kadar alındığına bağlıdır.

Doğal antidepresanlar

Psikologlar ve psikiyatristler, ruh halindeki gerçek güzelleşmenin birçok vakit şuurlu ve keskin bir hayat şekli değişikliğinden kaynaklandığını vurgularlar. Depresyona neden olan faktörlerin değerli bir kısmını kendiniz değiştirebilirsiniz. Buna etraftaki bir değişiklik (örneğin yeni bir iş, taşınma, toksik bir bağlantıdan ayrılma) yahut ağır ve verimli bir programın başlatılması (işten sonra spor, hobi aktiviteleri) dahildir. Sağlıklı beslenmek ve bağımlılık yapan unsurlardan kaçınmak da çok değerlidir.

Vitaminler ve mineraller reçetesiz satılan antidepresanlardır. Depresyona karşı doğal antidepresanlar C, B ve D vitaminleridir ve selenyum, magnezyum, demir, çinko ve omega 3 yağ asitleri de sakinleştirici tesirler gösterir.

Lavanta, limon otu, alıç çiçeği, nane, sarı kantaron, ginseng ve gingko biloba bitkileri de doğal antidepresanlar olarak kabul edilir.